هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه بار دیگر در غیاب نماینده افغانستان آغاز به کار کرد. نخستین سخنران این دوره آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، بود که در لابه‌لای سخنرانی‌اش، نگاه کوچکی به مسئله افغانستان انداخت و در بخشی از اظهاراتش گفت که در افغانستان، ۷۰ درصد جمعیت به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و حقوق زنان به طور سازمان‌یافته انکار شده است.

در سخنرانی ۲۷ دقیقه‌ای جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، نیز اشاره مستقیمی به افغانستان نشد و بایدن تنها در بخشی از سخنانش گفت که زنان در هر جای دنیا باید از حقوق و مشارکت برابر برخوردار باشند؛ که می‌تواند اشاره‌ای تلویحی به محرومیت زنان افغان از حقوقشان تحت سلطه طالبان تلقی شود.

هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد مانند دو سال گذشته با کرسی خالی افغانستان برگزار می‌شود. البته این بار تعدادی از سران کشورهای مهم همچون روسیه، چین، فرانسه و انگلستان نیز غایب‌اند ولی علت غیبت افغانستان با دلایل حضور نداشتن سران این کشورها کاملا متفاوت است.

گروه طالبان در اواسط سال ۲۰۲۱ حکومت جمهوری را در افغانستان ساقط کرد. از آن زمان تاکنون سازمان ملل متحد و کشورهای جهان این گروه را به عنوان دولت مشروع افغانستان به رسمیت نشناخته‌اند.

طالبان در آستانه هفتادوششمین مجمع عمومی سازمان ملل، از این نهاد خواستند سهیل شاهین را به عنوان نماینده افغانستان در سازمان ملل بپذیرد. امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، هم در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از او خواست اجازه دهد به نمایندگی از افغانستان در مجمع عمومی سخنرانی کند اما سازمان ملل این درخواست‌ها را نپذیرفت.

در هفتادوهفتمین مجمع عمومی سازمان ملل هم قرار بود نصیر احمد فایق، نماینده دولت سابق افغانستان در سازمان ملل متحد، که پس از کناره‌گیری غلام محمد اسحاق‌زی به عنوان نماینده افغانستان تایید شد، سخنرانی کند اما فایق نیز در آخرین لحظات، اعلام کرد که در این مجمع سخنرانی نخواهد کرد.

امسال هم در بررسی فهرست سخنرانان در مجمع عمومی سازمان ملل، نام افغانستان دیده نمی‌شود و نماینده افغانستان در این دوره مجمع نیز سخنرانی نخواهد کرد.

در حال حاضر افغانستان، پس از جنگ اوکراین، بزرگ‌ترین دغدغه سازمان ملل متحد و کشورهای جهان است. گروه طالبان که همیشه به عنوان یک گروه افراطی و تروریست شناخته شده‌اند، دو سال است قدرت را در افغانستان به دست گرفته‌اند. سقوط اقتصادی، از بین رفتن فرصت‌های شغلی و فقر مضاعف سازمان ملل متحد را از وقوع فاجعه انسانی در این کشور نگران کرده است.

با توجه به نزدیک شدن زمستان و وابستگی بیشتر مردم افغانستان به کمک‌های خارجی، مسئولیت سازمان ملل متحد در قبال مردم این کشور به‌شدت افزایش یافته، در حالی که عرضه کمک‌های بین‌المللی به مردم افغانستان سال‌به‌سال در حال کم شدن است. به طوری که بودجه پیش‌بینی‌‌شده برای کمک به افغانستان در سال ۲۰۲۳ حدود ۴.۶ میلیارد دلار بود اما سازمان ملل از آغاز سال اعلام کرد که این بودجه به ۳.۲ میلیارد دلار کاهش یافته و حتی همین بودجه نیز در دسترس سازمان ملل قرار نگرفته است.

طبق آخرین گزارش‌ها، تنها کمی بیش از ۲۵ درصد بودجه تعهدشده به افغانستان در اختیار سازمان ملل قرار گرفته است. این مسئله باعث شده است تا سازمان ملل هشت میلیون افغان نیازمند را از فهرست دریافت‌کننده‌های کمک حذف کند. در چنین وضعیتی، پرداختن به اوضاع افغانستان باید یکی از سرفصل‌های مجمع عمومی امسال می‌بود.

دبیرکل سازمان ملل متحد چندی پیش گفته بود که حذف سازمان‌یافته زنان از جامعه افغانستان و محروم کردن آنان از تمامی حقوق انسانی به عنوان یک دغدغه مهم جهانی در هفتادوهشتمین مجمع عمومی مطرح خواهد شد. اما بی‌توجهی چهره‌هایی چون گوترش و جو بایدن که در اوضاع افغانستان نقش بسیار عمیقی دارند، نشان داد که افغانستان بار دیگر از کانون توجه جهان خارج شده و در محاق فراموشی عمومی فرو رفته است.

حتی اگر در مجمع عمومی نیز در مورد افغانستان صحبتی نشود، این توقع وجود دارد که چهره‌هایی که با سیاست افغانستان درگیرند، دست‌کم در راهروهای سازمان ملل توجه حاضران را به سمت این کشور سوق دهند و حداقل زمینه گفت‌وگو درباره افغانستان را میسر کنند.

احتمال دارد رئیس‌جمهوری ایران یا نخست‌وزیر پاکستان و هند در صورت سخنرانی در مجمع عمومی، به وضعیت افغانستان هم نظری بیندازند اما توقع عموم افغان‌ها این بود که حداقل دبیرکل سازمان ملل متحد بیشتر از آنچه در سخنرانی‌اش به افغانستان اشاره کرد، در مورد چالش‌های دامنگیر مردم افغانستان صحبت کند.

هنوز مشخص نیست آیا نماینده افغانستان در این دوره سخنرانی خواهد کرد یا مانند دو سال گذشته خاموش خواهد ماند. اما یک مسئله مشخص است؛ اینکه اگر در چنین فرصتی به مسئله افغانستان پرداخته نشود، نشانگر آن است که افغانستان به کل از حوزه دغدغه و نگرانی سازمان ملل و کشورهای مهم جهان خارج شده است و بدبختی‌های مردم آن دیگر انگیزه‌ و شوری در میان سران جهان ایجاد نمی‌کند.